หน่วยที่ 1 เรื่องตัวเรา
เรื่องระบบย่อยอาหาร (ชั่วโมงที่ 1)
นักเรียนมาศึกษาความรู้จากลิงค์ เรื่องระบบย่อยอาหาร
ขอให้ผู้ปกครองช่วยให้คำแนะนำแก่นักเรียนในเรื่องนี้ด้วยนะครับ
เด็กๆครับ มารู้จักกับเนื้อหาเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร นะครับ
ระบบย่อยอาหาร (Digestive System)
ระบบย่อยอาหารมีหน้าที่ย่อยอาหารให้ละเอียด แล้วดูดซึมผ่านเข้าสู่กระแสเลือดเพื่อไปเลี้ยง
ส่วนต่างๆ ของร่างกาย การย่อยอาหาร (Digestion) หมายถึง กระบวนการสลายอนุภาคอาหารให้มี
ขนาดเล็กสุด จนสามารถดูดซึมเข้าไปในเซลล์ได้ เมื่อมนุษย์รับประทานอาหารเข้าสู่ร่างกาย จะผ่าน
ระบบต่างๆ ดังนี้
- ปาก
- หลอดอาหาร
- กระเพาะอาหาร
- ลำไส้เล็ก
- ลำไส้ใหญ่
- ของเสียออกทางทวารหนัก
ส่วนต่างๆ ของร่างกาย การย่อยอาหาร (Digestion) หมายถึง กระบวนการสลายอนุภาคอาหารให้มี
ขนาดเล็กสุด จนสามารถดูดซึมเข้าไปในเซลล์ได้ เมื่อมนุษย์รับประทานอาหารเข้าสู่ร่างกาย จะผ่าน
ระบบต่างๆ ดังนี้
- ปาก
- หลอดอาหาร
- กระเพาะอาหาร
- ลำไส้เล็ก
- ลำไส้ใหญ่
- ของเสียออกทางทวารหนัก
อวัยวะที่ช่วยย่อยอาหาร
1. ต่อมน้ำลาย (Salivary Gland) ผลิตน้ำย่อยอะไมเลส (Amylase) หรือไทยาลิน (Ptyalin) ย่อยแป้ง
ให้เป็นน้ำตาลมอลโทส
2. กระเพาะอาหาร (Stomach) ผลิต น้ำย่อยเพปซิน ย่อยโปรตีนให้เป็นโปรตีนสายสั้น (เพปไทด์) และ
น้ำย่อยเรนนิน ย่อยโปรตีนในนมให้เป็นโปรตีน เป็นลิ่ม ๆ
3. ลำไส้เล็ก (Small Intestine) ผลิตน้ำย่อยมอลเทส ย่อยน้ำตาลมอลโทสให้กลายเป็นน้ำตาลกลูโคส
น้ำย่อยซูเครส ย่อยน้ำตาลซูโครสให้เป็นน้ำตาลกลูโคส และน้ำตาลฟรักโทส น้ำย่อยแลกเทส ย่อย
น้ำตาลแลกโทสให้เป็นน้ำตาลกลูโคส และน้ำตาลกาแลกโตส น้ำย่อยอะมิโนเพปทิเดส ย่อยโปรตีน
สายสั้นให้เป็นกรดอะมิโน
4. ตับ (Liver) ผลิตน้ำดี ย่อยไขมันให้เป็นไขมันแตกตัวเป็นเม็ดเล็กๆ
5. ตับอ่อน (Pancreas) ผลิตน้ำย่อยลิเพส ย่อยไขมันแตกตัวให้เป็นกรดไขมันและกลีเซอรอล น้ำย่อย
ทริปซิน ย่อยโปรตีนให้เป็นพอลิเพปไทด์ และไดเพปไทด์ น้ำย่อยคาร์บอกซิเพปพิเดส ย่อย
เพปไทด์ ให้เป็นกรดอะมิโน น้ำย่อยอะไมเลส ย่อยเช่นเดียวกับน้ำย่อยอะไมเลสในปาก
5. ตับอ่อน (Pancreas) ผลิตน้ำย่อยลิเพส ย่อยไขมันแตกตัวให้เป็นกรดไขมันและกลีเซอรอล น้ำย่อย
ทริปซิน ย่อยโปรตีนให้เป็นพอลิเพปไทด์ และไดเพปไทด์ น้ำย่อยคาร์บอกซิเพปพิเดส ย่อย
เพปไทด์ ให้เป็นกรดอะมิโน น้ำย่อยอะไมเลส ย่อยเช่นเดียวกับน้ำย่อยอะไมเลสในปาก
เด็กๆครับ หลังจากนักเรียนได้ศึกษาเนื้อหาเกี่ยวกับ เรื่องระบบย่อยอาหาร
แล้วนักเรียนลองมาทำแบบฝึกหัดกันครับ
แบบฝึกหัด
สรุปก่อนจบบทเรียน เรื่องระบบย่อยอาหาร
เรื่องระบบขับถ่าย (ชั่วโมงที่ 2)
เด็กๆครับ มาศึกษาเนื้อหาเกี่ยวกับระบบขับถ่ายกันครับ
ระบบขับถ่าย (Excretion System) เป็นระบบซึ่งทำหน้าที่กำจัดและขับถ่ายของเสียที่เหลือใช้
จากการเผาผลาญอาหารในร่างกาย เพื่อให้เกิดพลังงาน และสะสมพลังงาน นั่นก็คือการกำจัดของเสีย
ที่เกิดจากปฏิกิริยาเคมีภายในเซลล์ ซึ่งเรียกว่า เมแทบอลิซึม (Metabolism)
จากการเผาผลาญอาหารในร่างกาย เพื่อให้เกิดพลังงาน และสะสมพลังงาน นั่นก็คือการกำจัดของเสีย
ที่เกิดจากปฏิกิริยาเคมีภายในเซลล์ ซึ่งเรียกว่า เมแทบอลิซึม (Metabolism)
ลำไส้เล็กกับลำไส้ใหญ่ ลำไส้ใหญ่ยาวประมาณ 5 ฟุต ภายในมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2.5 นิ้ว
เนื่องจากอาหารที่ลำไส้เล็กย่อยแล้วจะเป็นของเหลว หน้าที่ของลำไส้ใหญ่ ครึ่งแรก คือ ดูดซึม
ของเหลว น้ำ เกลือแร่ และน้ำตาลกลูโคส ที่ยังเหลืออยู่ในกากอาหาร ส่วนลำไส้ใหญ่ ครึ่งหลังจะเป็นที่
พักกากอาหาร ซึ่งมีลักษณะกึ่งของแข็ง ลำไส้ใหญ่จะขับเมือกออกมาหล่อลื่น เพื่อให้อุจจาระเคลื่อนไป
ตามลำไส้ใหญ่ได้ง่ายขึ้น ถ้าลำไส้ใหญ่ดูดน้ำมากเกินไป เนื่องจากกากอาหารตกค้างอยู่ในลำไส้ใหญ่
หลายวัน จะทำให้กากอาหารแข็ง เกิดความลำบากในการขับถ่าย ซึ่งเรียกว่า ท้องผูก
หน้าที่แลกเปลี่ยนก๊าซ น้ำ และก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งเป็นสิ่งที่ร่างกายไม่ต้องการแล้วจะ
ออกจากเซลล์ แพร่เข้าไปในเส้นเลือด แล้วลำเลียงไปยังปอด เกิดการแพร่ของน้ำ และ
ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ เข้าสู่ถุงลมปอด แล้วเคลื่อนผ่านหลอดลมออกจากร่างกาย ทางจมูก
การขับถ่ายของเสียทางไต จากระบบการหมุนเวียนโลหิต เลือดทั้งหมดในร่างกายจะต้อง
หมุนเวียนผ่านไต โดยนำสารทั้งที่ยังมีประโยชน์ และสารที่ไม่มีประโยชน์ แล้วมาที่ไต ของเสียจะถูกไต
กำจัดออกมาในรูปปัสสาวะ
ไต มีลักษณะคล้ายเมล็ดถั่ว มีอยู่ 2 ข้าง ติดอยู่กับด้านหลังของช่องท้องยาว
ประมาณ11 เซนติเมตร กว้าง 6 เซนติเมตร และหนา 3 เซนติเมตร ตรงกลางเว้าเป็นกรวยไต
มีหลอดไต ต่อไปยังกระเพาะปัสสาวะ ภายในไตมีหน่วยไตเล็กๆ อยู่เป็นจำนวนมาก
กระบวนการขับถ่าย เริ่มจากหลอดเลือดที่นำเลือดมาจากหัวใจ เลือดและสารที่มากับเลือด
จะถูกส่งเข้าหน่วยไต หน่วยไตจะกรองสารที่มีอยู่ในเลือด สารที่ยังมีประโยชน์จะถูกหน่วยไต
ดูดซึมกลับคืนมา ส่วนของเสียอื่นๆ จะถูกส่งไปตามหลอดไตลงสู่กระเพาะปัสสาวะ ซึ่งมีความจุ
ประมาณครึ่งลิตร ในวันหนึ่งๆ คนเราจะขับถ่ายปัสสาวะออกมาประมาณ 1 ลิตร ถึง 1.5 ลิตร
ปริมาณการขับถ่ายในแต่ละวันจะมาก หรือน้อยขึ้นอยู่กับสิ่งต่อไปนี้
- ปริมาณน้ำที่ร่างกายได้รับ
- ชนิดของอาหาร และเครื่องดื่ม เช่น แตงโม เหล้า ทำให้การขับถ่ายปัสสาวะมากขึ้น
- การเสียน้ำของร่างกายทางอื่น
จะถูกส่งเข้าหน่วยไต หน่วยไตจะกรองสารที่มีอยู่ในเลือด สารที่ยังมีประโยชน์จะถูกหน่วยไต
ดูดซึมกลับคืนมา ส่วนของเสียอื่นๆ จะถูกส่งไปตามหลอดไตลงสู่กระเพาะปัสสาวะ ซึ่งมีความจุ
ประมาณครึ่งลิตร ในวันหนึ่งๆ คนเราจะขับถ่ายปัสสาวะออกมาประมาณ 1 ลิตร ถึง 1.5 ลิตร
ปริมาณการขับถ่ายในแต่ละวันจะมาก หรือน้อยขึ้นอยู่กับสิ่งต่อไปนี้
- ปริมาณน้ำที่ร่างกายได้รับ
- ชนิดของอาหาร และเครื่องดื่ม เช่น แตงโม เหล้า ทำให้การขับถ่ายปัสสาวะมากขึ้น
- การเสียน้ำของร่างกายทางอื่น
การขับถ่ายของเสียทางผิวหนัง ในผิวหนังของคนเราสามารถขับถ่ายของเสียออกจากร่างกาย
ทางรูขุมขน ซึ่งสิ่งที่ถูกขับออกมาคือ เหงื่อ
เหงื่อ ที่ถูกขับออกมาทางต่อมเหงื่อ ในเหงื่อประกอบด้วยน้ำประมาณ 99 เปอร์เซ็นต์ สารอื่นๆ
อีก 1 เปอร์เซ็นต์ เป็นพวกเกลือโซเดียมคลอไรด์ สารอินทรีย์ พวกยูเรีย และมีน้ำตาล
แอมโมเนีย กรดแลคตริก และกรดอะมิโน อีกเล็กน้อย
ประโยชน์ของการระเหยของเหงื่อ คือ เป็นการปรับระดับอุณหภูมิของร่างกาย โดยระบายความ
ร้อนไปกับเหงื่อที่ระเหย ปริมาณเหงื่อที่ถูกขับออกมาจะเกิดขึ้นได้ดีที่อุณหภูมิประมาณ 32 องศา
เซลเซียส
ทางรูขุมขน ซึ่งสิ่งที่ถูกขับออกมาคือ เหงื่อ
เหงื่อ ที่ถูกขับออกมาทางต่อมเหงื่อ ในเหงื่อประกอบด้วยน้ำประมาณ 99 เปอร์เซ็นต์ สารอื่นๆ
อีก 1 เปอร์เซ็นต์ เป็นพวกเกลือโซเดียมคลอไรด์ สารอินทรีย์ พวกยูเรีย และมีน้ำตาล
แอมโมเนีย กรดแลคตริก และกรดอะมิโน อีกเล็กน้อย
ประโยชน์ของการระเหยของเหงื่อ คือ เป็นการปรับระดับอุณหภูมิของร่างกาย โดยระบายความ
ร้อนไปกับเหงื่อที่ระเหย ปริมาณเหงื่อที่ถูกขับออกมาจะเกิดขึ้นได้ดีที่อุณหภูมิประมาณ 32 องศา
เซลเซียส
นักเรียนครับ เป็นอย่างไรบ้างหลังจากนักเรียนได้ศึกษาเนื้อหาเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร
เดี๋ยวนักเรียนมาทำแบบฝึกหัด กันครับ
เดี๋ยวนักเรียนมาทำแบบฝึกหัด กันครับ
